Elvis Costello, hier tijdens een concert van begin dit jaar in Utrecht, bleef steeds nieuwe paden zoeken, zonder de oude te negeren. (c) Foto: ANP/Juan Vrijdag
22 juni 2005
Elvis Costello: Hoe rauwer hoe oprechter? Geloof dat nou niet
Richard Stekelenburg
Groningen - Popmuziek lijkt een eindeloos breed begrip voor Elvis Costello. De voormalige angry young man, inmiddels bijna 51, kwam afgelopen najaar met twee cd's tegelijk aanzetten. Een popplaat en een orkeststuk gebaseerd op Shakespeares Midsummer Night's Dream. Twee verschillende werelden? "Het is en blijft allemaal popmuziek." Elvis Costello speelt zaterdag in De Oosterpoort, Groningen.
Een dikke vijfentwintig jaar maakt Elvis Costello (1954) nu al platen. En hoewel zijn fans altijd zullen teruggrijpen naar zijn eerste drie elpees - My Aim Is True ('77), This Year's Model ('78) en Armed Forces ('79) - is de muzikale zeggenschap van de als Declan Patrick MacManus geboren zanger/componist nooit echt aan slijtage onderhevig geweest. Opvallend is wel dat hij zich in, zeg maar, de tweede helft van zijn carrière steeds meer is gaan verbreden.
Er kwamen uitstapjes met een klassiek strijkorkest, hij ging samenwerken met de koning van de zwijmelpop, Burt Bacherach, maakte een plaat met de Zweedse klassieke zangeres Anne Sofie von Otter, speelde met het Metropole Orkest op North Sea Jazz. En sinds eind vorig jaar ligt er een orkeststuk voor een balletuitvoering van Midsummer Night's Dream in de winkel, Il Sogno getiteld.
Briljante popplaten
Tussendoor bleven ze gewoon verschijnen - de niet zelden briljante popplaten van Elvis Costello. De laatste in het rijtje heet The Delivery Man. "Een muzikale grens?", zegt de muzikant. "Die bestaat voor mij alleen nog maar in de hoofden van anderen. Ik zie de stopsignalen niet eens meer."
Het zal wel met zijn jeugd te maken hebben. Costello kreeg al vroeg een rijk pallet aan muziekstijlen aangereikt door zijn vader, die muzikant was in een dansorkest. Elke week nam hij platen mee naar huis met de hits van dat moment. Costello luisterde naar Frank Sinatra, Peggy Lee, The Beatles en alles daar tussenin.
"Grenzen tussen muziekstijlen zijn vaak heel kunstmatig getrokken. Het staat allemaal lang niet zover van elkaar af als vaak wordt aangenomen. Heel veel heeft te maken met orkestratie of arrangementen. Neem een oud nummer van mij: Watching The Detectives. Een deel van de muziek in dat nummer heb ik destijds ontleend aan de muziekstijl in oude detectivefilms en film noirs. Alleen met andere instrumenten. Een heel orkest wordt opeens vervangen door een enkele gitaar. Vervolgens heb ik het in een reggaebedje gelegd. Het grappige is: op North Sea Jazz heb ik het nummer gespeeld met een heel orkest en ontdaan van het reggaeritme, waardoor het nummer opeens zijn afkomst verraadde. Maar is het daarmee een heel ander nummer geworden?"
Late jaren zestig
Even zakt Costello achterover. Om vervolgens meteen weer naar het puntje van zijn stoel te schieten: "In de late jaren zestig werkten rockbands juist heel veel samen met orkesten. Neem alleen maar de orkestratie van Sgt. Pepper's van The Beatles. Rock-'n-roll en jazz hebben allebei hun fundering in het idee van persoonlijke en muzikale vrijheid. Raar genoeg zijn het juist deze muziekstijlen die in de afgelopen decennia een enorm orthodox denken over muziek hebben voortgebracht. Niet eens zozeer bij de muzikanten, maar vooral bij degenen die erover schrijven. Zo bestaat er onder hen een grove leugen over rock-'n-roll. Hoe rauwer hoe oprechter? Geloof dat nou niet."
Op The Delivery Man, dat zaterdag centraal staat tijdens het concert in Groningen, klinkt Costello alsof hij is afgedaald naar de stoffige Mississippi-delta. Hij vindt er Lucinda Williams en Emmylou Harris aan zijn zijde. Intrigerend aan de plaat zijn, behalve de bijna mystieke muziek, de terugkerende karakters van Abel, Ivy, Vivien en Geraldine. Costello heeft een plaat gemaakt die zich laat beluisteren als een toneelstuk.
Verhaaltje
Costello: "Het verhaaltje wordt eigenlijk verteld in het titelnummer, The Delivery Man. Vivien is een gescheiden vrouw die teleurgesteld is in het leven, maar anderen graag doet geloven dat ze een vol en wild bestaan leidt. Ze heeft een erg rijke fantasie. Haar beste vriendin, Geraldine, is gematigder. Ze is weduwe; haar man is gesneuveld in de oorlog. Ivy is Geraldines dochter, die door haar moeder wordt beschermd tegen de verderfelijke invloeden van Vivien. Alledrie worstelen ze met de donkere kanten van het leven. En alledrie projecteren ze hun behoeften op the delivery man, Abel."
Volgens Costello is het niet erg als de losse verhaallijn het publiek ontgaat. "Bedenk dat we van de meeste grote musicals uit de jaren dertig nog wel de geweldige en tijdloze liedjes kennen, maar de verhaallijnen allang niet meer. Uiteindelijk zal het dus wel gewoon om de songs gaan. Los van hun verband."
Optreden
Elvis Costello & The Imposters, zaterdag 25 juni in De Oosterpoort in Groningen. Aanvang: 20.30 uur. Entree: € 32,50. Er is nog een beperkt aantal kaarten.
